Autor: Wilbur Smith
Tytuł oryginalny: The Quest
Język oryginału: angielski
Gatunek: przygodowa
Forma: powieść
Cykl: Bóg Nilu (tom4)

Wilbur Addison Smith rodem z Rodezji Północnej, obecnie Zambia. Urodził się w Broken Hillen 9 stycznia 1933 roku. Fascynacja Smitha przyrodą i mentalnością afrykańską wydaje się zrozumiała. Jedne z najbardziej znanych jego powieści to: "Saga Rodu Courteneyów", czy "Saga Rodu Ballantyne’ów". Dzieła te osadzone są w czasach zdecydowanie nam bliższych niż cykl "Bóg Nilu" (chociaż wyjątkiem jest część zatytułowana "Siódmy Papirus"). Niewątpliwym atutem wszystkich powieści Smitha jest doskonała znajomość geografii afrykańskiej, ukształtowania terenu, mentalności i zwyczajów ludzkich, również ludów starożytnych. Czego dowodem, uważam, jest czwarta część "Boga Nilu", często tytułowana "Zemstą Nilu".
Chociaż jest to kontynuacja poprzednich powieści z tej serii, książkę przyjemnie czyta się czytelnikowi, który nie poznał jeszcze bohaterów powieści. Legendarny, w pełni zasłużył sobie na to miano, Mag-uzdrowiciel z Gallali-Taita, Meren Cambyzes, Faraon Nefer oraz Królowa Mintaka, powracają na stronach książki, w czasach totalnie niesprzyjających. Mianowicie Egipt nękany jest trwającą już kilka lat suszą, która zatrzymała życiodajne wylewy Nilu i sprowadziła epidemie i głód. Morale ludności, odwracającej się od bogów Egiptu, spada w zastraszającym tempie, szerzy się przemoc podsycana nędzą i szerzącymi się chorobami. Rzeka Nil zamieniła się w wąski strumyk otoczony bagnem, w którym królestwo znalazły najprzeróżniejsze gadziny. W tę rzeczywistość powracają Taita z Merenem którzy, po zwycięstwie Egipcjan nad najeźdźcami hyksoskimi, udali się w dalekie krainy, w celu zgłębiania wiedzy o świecie i rozwijania umiejętności z zakresu Białej Magii. Euforia dworu królewskiego z powodu pojawienia się Taity jest zrozumiała, ponieważ Mag zawsze potrafił poradzić sobie z problemami, które innym już dawno wyczerpały skuteczne pomysły. Tym razem, sytuacja wymaga udania się w głąb Afryki, do źródeł Nilu i zmierzenia się z przeciwnikiem, z którym nasi bohaterowie jeszcze nigdy nie mieli do czynienia. Stuosobowy oddział dowodzony przez Taitę oraz Merena, mający błogosławieństwo samego Faraona Nefera, wyrusza w górę rzeki, jak niegdyś Królowa Lostris, na spotkanie tajemniczej siły dającej destrukcyjnie znać o sobie w miarę pokonywanej drogi. Tym razem jednak, wędrowcy udają się znacznie dalej, a Mag Taita będzie musiał zmierzyć się z problemami, które jemu samemu będą wyczerpywać zapasy pomysłów i niezwykłych umiejętności. Wszystkich czekają doznania jakich jeszcze nigdy nie doświadczyli. Zobaczą krainy i ludy tak inne od tych, które znają lub domyślają się, że są im znane.
Motorem napędowym całej wyprawy będzie Mag z Gallali. To od trafności głównie jego decyzji zależy powodzenie całej misji. To jego magiczne wręcz umiejętności niejednokrotnie przyczyniają się do sukcesu misji.
Magia w tej części cyklu "Boga Nilu" zaznacza swoją obecność bardziej niż kiedykolwiek. Niekiedy może to trochę irytować, tym bardziej, że racjonalnie trudno ją wytłumaczyć, a powieść przybiera formę teatru jednego aktora, czasem dwojga, co w moim mniemaniu, może spłycać powieść. Atutem, jak zawsze, są barwne i żywe opisy przyrody, tajemniczych plemion, obrzędów i praktyk. Często można ulec złudzeniu bezpośredniego brania udziału w opisywanej akcji i wręcz cielesnej bliskości bohaterów.
Zwracam też uwagę na większy erotyzm, w niektórych fragmentach powieści. Sceny opisane są bez wulgaryzmów, wręcz subtelnie i delikatnie, tak charakterystyczne dla Smitha.
Być może zakończenie pozostawia pewne życzenia, a losy bohaterów też nie są jednoznacznie określone. Również niektóre sprawy, aż proszą się o zupełnie inny obrót, ale z drugiej strony, prowokuje to do dyskusji, która zawsze jest zasadna. Poza tym, dobrze jest zostawić sobie dyskretną furtkę kontynuacji.