Antoni Libera - pisarz, tłumacz, reżyser, znawca twórczości Samuela Becketta. Swoje sztuki wystawia zarówno w kraju, jak i za granicą i cieszą się one nie małą popularnością. "Madame" jest jego pierwszą i jak dotąd jedyną powieścią, wydaną w 1998 roku, tuż po wygranym konkursie prozatorskim wydawnictwa "Znak". Jest to opowieść o dojrzewaniu w czasach PRL-u, walka z systemową nudą i wiecznymi zakazami. Opowiada o nastolatku, obdarzonym niezwykłą umiejętnością biegłego władania "słowem", giętkim językiem oraz zamiłowaniem do literatury i sztuki, chłopca, który chce się wybić ponad przeciętną rzeczywistość i nie pozwala się wpisać w sztywnie panujące konwenanse. Jest to swoisty portret młodego artysty, żyjącego u schyłku lat 50tych, w którym powoli rodzi się fascynacją starszą, tajemniczą kobietą, która jest jego nauczycielką języka francuskiego. Wykorzystując swoje zdolności i erudycję, młody mężczyzna walczy z narastającą namiętnością, próbując się do niej zbliżyć i rozgryźć.

Tyle w skrócie o treści. Książka jest długa i obejmuje swoją zawartością pewien wycinek wydarzeń. Zawiera bogate tło, wprowadzające w realia i ideologię czasów, ukazując w sposób bardziej realistyczny działania chłopca, tłumacząc poniekąd sposób myślenia bohaterów. Po stronicach książki przewijają się liczne cytaty i wyjątki z wielu klasycznych pozycji zarówno polskich, jak i zagranicznych, głównie francuskich, niemieckich i brytyjskich. Autor porusza się bo bogatym zapleczu historycznym i literackim, igra z czytelnikiem podając mu pewne fakty na tacy, innych każe się doszukiwać między wierszami. Wkracza w młodzieńczą sferę uczuć, delikatnie akcentując proces dojrzewania człowieka, który wykracza poza ramy swoich czasów. Pozycję czytałam jednym tchem, zasiadłam w południe, nad ranem byłam już po lekturze. Sama historia może byłaby nudna, gdyż książka miejscami jest dość mocno przegadana, jednak bogactwo językowe, zabawa słowem, umiejętna przeplatanka prozatorsko-poetycka sprawia, że czytelnikowi wydaje się, że się wzbija na wyżyny intelektualne, złudne, ale przyjemnie jest się zatopić w lekturze, która pociąga i przyciąga. Zdania są podzielone, więc chyba warto zapoznać się i dokonać własnej oceny, ja uważam, że warto.

Książka to zbiór wątków, które wiąże jedno - cień Madame. Dla mnie opowieść o dorastaniu w czasach PRL-u miała posmak kryminału. W dodatku kryminału historycznego. Czytając słyszałam w głowie stare piosenki, które narzucały się mimowolnie, wplatając się w obraz wytworzony przez autora. Bo konstrukcja i język "Madame" to mistrzowski majstersztyk - autor tworzy bardzo plastyczne dzieło sztuki. Jednak sama sylwetka psychologiczna głównego bohatera była dla mnie niewiarygodna. To tak naprawdę nie nastolatek, ale dorosły mężczyzna spoglądający z perspektywy czasu na wydarzenia przeszłości, chcący zobaczyć więcej niż było dane, przypisujący młodemu człowiekowi cechy dojrzałego człowieka. Nie przeszkadza to absolutnie w czytaniu książki, którą gorąco polecam. Niemniej prowokuje refleksję nad spostrzeganiem samego siebie, swojej przeszłości, rzeczywistości, którą obserwujemy poprzez pryzmat naszych uprzedzeń, systemów wartości i stereotypów... Jednocześnie zdałam sobie sprawę z faktu, że nie istnieje prawda obiektywna, a raczej - że jest ich tyle, ilu jest ludzi, świadków rzeczywistości.

Libera zdecydownie pokazal kawalek bardzo dobrego piora w "madame". Przede wszystkim przezycia glownego bohatera naswietlone sa w sposob dwojaki. Z jednej strony sa to doswiadczenia mlodego czlowieka, wchodzacego dopiero w swiat doroslosci, zafascynowanego starsza kobieta. Jednoczesniesam opisprzezyc, mysli i stanow duchowych sprawia wrazenie, ze ten oto nastolatek przedstawia punkt widzenia dojrzalego psychicznie i fizycznie mezczyzny. Drugim bardzo waznym elementem jest moim zdaniem przedstawianie sytuacji dojrzewania, funkcjonowania i wyrazania samego siebie w kontekscie ograniczen. Ograniczen wynikajacych z panujacego ustroju, z uprzedzen zakorzenionych spoleczenstwie, oraz wieku glownego bohaterra. Ksiazka zdecydowanie warta przeczytania.

Ciekawostka a propos "Madame" - niektóre z opisanych wydarzeń inspirowane są historią autentycznej postaci: inżyniera Jacka Karpińskiego, w latach 70. ubiegłego wieku konstruktora komputera K-202. Później, kiedy uniemożliwiono mu budowę kolejnych komputerów, zajął się... hodowlą świń.
W "Madame" możemy np. przeczytać literacko przetworzoną historię narodzin Jacka Karpińskiego - rodzice postanowili, że przyjdzie na świat pod szczytem Mont Blanc. W moim wydaniu książki (Znak 2008) możemy to przeczytać na stronie 140.

zabieram się za czytanie dzisiaj - myślę że się nie rozczaruję